Maak cultuurplatform meer dan een kopie van commercie
In navolging van het buitenland verkent de Nederlandse Publieke Omroep (NPO) de mogelijkheden van een digitaal platform met publieksdata om de cultuursector te versterken. Dit is een uitgelezen kans om een alternatief te ontwikkelen voor commerciële dataplatforms, met nieuwe innovatieve diensten en alternatieve algoritmen. Een pleidooi.
Meer samenwerking en solidariteit
Na een moeilijke periode tijdens de COVID-pandemie klimt de cultuursector weer uit het dal. Bepaalde onderdelen draaien weer op volle toeren terwijl andere het moeilijk blijven hebben. Het aankomende kabinet lijkt eerder te willen bezuinigen dan te investeren in cultuur en kunst. De sector wordt al jaren aangemoedigd om zelf zijn broek op te houden en weerbaarder te worden. Dat zou onder andere kunnen door meer samen te werken binnen de sector: het kleinschalige, lokale, niche-aanbod kan een kraamkamer zijn voor grote commerciële producties die op hun beurt de kleintjes kunnen ondersteunen.
In deze tijd van digitalisering betekent het ook: gebruikmaken van publieksdata om de eigen bedrijfsvoering te optimaliseren en een maximaal effect te bereiken met de marketinginspanningen om nieuw publiek aan te trekken. Een digital platform kan daarbij een cruciale rol spelen door het verzamelen en uitwisselen van publieksdata mogelijk te maken. Het kan tevens synergie creëren tussen de individuele grotere en kleinere spelers in de sector. Een platform wordt dan een webportaal vol digitale toepassingen waarmee culturele instellingen en artiesten inzicht krijgen in hun bedrijfsvoering en in hun bezoekers.
Een digitaal platform kan het complete cultuuraanbod op één plek bijeenbrengen en het kopen van kaarten vergemakkelijken. Daarnaast kan het voor culturele instellingen het bijhouden van boekingen en de bezettingsgraad vergemakkelijken. Bovendien kan een platform waardevolle publieksdata verzamelen die inzicht geven in de voorkeuren van bezoekers en de mogelijkheid bieden om gericht potentieel geïnteresseerden te benaderen en daarmee het bereik van culturele producties te vergroten.
Een platform dat samenwerking faciliteert
Sinds 2019 worden de mogelijkheden van een digitaal platform verkend (lees hier het rapport ‘Samen sterker. Naar één platform voor de cultuursector’). Daarna volgde nog enkele studies en werd er in 2022 een Taskforce opgericht. Uiteindelijk besloot in 2023 de NPO om de handschoen op te pakken, op aangeven van de Raad voor Cultuur. Waarschijnlijk wel met de aanname dat hiervoor extra financiering vanuit de rijksoverheid beschikbaar komt.
Versterken van de banden tussen de ‘mediahuizen’ (zoals NPO, DPG, Mediahuis, RTL, Talpa) en de cultuursector om daarmee een breder publiek te stimuleren om meer naar cultuurpodia en -zalen te gaan, de lijkt voornaamste insteek van het platform te worden.
Hierbij wordt met een schuin oog naar het Verenigd Koninkrijk gekeken. De sector is daar beter georganiseerd (lees: eensgezinder) waardoor men in relatief korte tijd een platform heeft gebouwd, Audience Answers dat al sinds 2018 operationeel is. Met talloze gereedschappen kunnen culturele instellingen en producties hun bereik kunnen maximaliseren. Meer over Audience Answers en het bereiken van publieken in het artikel hieronder.
Vanuit de Nederlandse podiumkunsten is sinds 2022 een vergelijkbaar platform in ontwikkeling, het zogeheten Digitaal Innovatieplatform Podiumkunsten, DIP. In Vlaanderen heeft de overheid de ontwikkeling van een cultuurplatform eind vorig jaar een stevige impuls gegeven. Daar werken de Vlaamse publieke omroep (VRT) en de ontwikkelaars van de culturele UIT-agenda, de organisatie Publiq, die over talloze data beschikken over bezoekers en over het cultuuraanbod, samen aan een platform het UITwisselingsplatform. Het Nederlandse initiatief van de NPO zou eenzelfde insteek kunnen krijgen.
Meer dan een kopie van commercie
Zulke platforms roepen al snel de gelijkenis op met de commerciële marketingplatforms waarmee organisaties hun klanten analyseren (profileren), het bereik en effect van marketingcampagnes proberen te maximaliseren.
Wat is dan de meerwaarde van een cultuurplatform ten opzichte van dat wat er in de markt al beschikbaar is? Waarom zou een overheid dit moeten financieren?
Een cultuurplatform kan veel mee zijn. Het is een uitgelezen kans om sectorbede samenwerking te faciliteren en een alternatief te creëren voor commerciële platforms. Zo’n platform zou op drie manieren een belangrijke meerwaarde kunnen bieden:
Allereerst zou het een platform kunnen zijn (dat de basis vormt) voor nieuwe innovatieve cultuuruitingen en cross-mediale kunstvormen en producties. Hierbij passen ook de recente lanceringen in Nederland en in Vlaanderen van studioruimtes en podia die fysieke optredens en virtuele 3D-werelden (‘Metaverse’) combineren.
Bovendien zou het een kraamkamer kunnen zijn voor het ontwikkelen van alternatieve algoritmes, een alternatief ‘web’ (voor zover het internet gerepareerd moet worden). Algoritmes die bijvoorbeeld gebruik maken van diverse databronnen in meerdere talen en minder letten op populariteit (zoals op het web nu, met dominantie van marketinggestuurde en Engelstalige content) en die kunnen bijdragen aan het verruimen van je blik op de wereld en het tegengaan van nepnieuws. Algoritmes die kunnen helpen bij het ontdekken van nieuw aanbod en het verbreden van je ‘culturele smaak’ zonder dat ze je verslaafd maken aan meer en meer gesponsorde en gepushte inhoud. Algoritmes die gebruikers kunnen confronteren met andere meningen, helpen reflecteren en kunnen bijdragen aan het creëren van wederzijds begrip.
Ten derde zou het ruimte kunnen bieden aan het ontwikkelen van nieuwe vormen van cultuurconsumptie en financiering zoals nieuwe abonnementsvormen, een ‘Cultuurkaart’ nieuwe stijl, of vormen van donaties, fangebaseerde en crowdfunding te integreren, die we kennen van ‘Petje Af’ en ‘Voordekunst’.
Dit zijn allemaal mogelijkheden om zowel de cultuursector te versterken als bij te dragen aan een ‘effectiever’ impactvol cultuurbeleid. Een platform zou zelfs kunnen helpen bij het meten van de maatschappelijke impact en op basis daarvan gerichter subsidiëren en stimuleren van de cultuursector in combinatie met het optimaal benutten van ‘de markt’. Genoeg redenen dus voor de cultuursector om dit jaar door te pakken en te zorgen dat een platform snel dichterbij komt.
Dit artikel verscheen bij Marketingfacts. Afbeelding door Luis Quintera (via Unsplash Free License).
Ontdek meer van Wisdom of the crowd
Abonneer je om de nieuwste berichten naar je e-mail te laten verzenden.
