“Wil je snel, ga dan alleen. Wil je ver, ga dan samen.”

De kracht van samenwerken

Een veelgebruikte term voor collectieve intelligentie is ‘de wisdom of crowds’. Hierbij gaat het meestal om onafhankelijke kennis en informatie, losse meningen en voorspellingen. Met complexe algoritmes kunnen hieruit inzichten, kennis en intelligentie worden gedestilleerd. Het kan ook gaan om het ‘uitbesteden’ van taken aan gebruikers en het aftappen van de crowd (crowdsourcing). Met een relatief kleine, losse bijdrage kun je toch al meedoen en zijn we ‘samen slimmer’.

In een meerjarige toekomstverkenning heb ik beelden ontwikkeld hoe deze wisdom of crowds onze toekomst zou kunnen veranderen mede onder invloed van nieuwe technologische ontwikkelingen zoals internet, kunstmatige intelligentie en 3D-printing. De toekomstbeelden worden uitgebreid beschreven en geïllustreerd in het boek ‘Samen slimmer. Hoe de wisdom of crowds onze samenleving zal veranderen.‘

Definitie

De ‘wisdom of crowds’ wordt meestal gedefinieerd als het fenomeen dat een grote groep gewone mensen (een ‘crowd’) in staat is om een betere inschatting te maken of beslissing te nemen dan een of enkele experts.

De wisdom of crowds betekent dat een groep slimmer is dan haar slimste individu.

Slim onder de juiste voorwaarden

Essentiële voorwaarden voor ‘wisdom’ zijn onafhankelijkheid en diversiteit. Als er teveel interactie is tussen mensen raakt wijsheid verloren omdat we elkaar dan gaan napraten en minder kritisch nadenken. Sociale media vormen daarom een grote bedreiging voor de ‘wisdom of crowds’ in onze tijd. Lees ook mijn serie artikelen over ‘nepnieuws’. en het artikel ‘Sociale media vernietigen de wisdom of the crowd’. 

Verder is zeer bepalend hoe ieders bijdrage wordt ‘geaggregeerd’ tot een collectieve ‘wisdom’. Dit is complexer dan het gemiddelde.

Boek ‘The Wisdom of Crowds’

De term ‘wisdom of the crowd’ is vooral bekend geworden door het boek ‘The Wisdom of Crowds – Why the many are smarter than the few and how collective wisdom shapes business, economies, societies and nations’ uit 2004 van James Surowiecki.

In dit boek laat hij met diverse voorbeelden zien, dat grote groepen mensen – onder de juiste omstandigheden – tot betere beslissingen en inzichten kunnen komen dan de slimste individuen. Als voorbeelden noemt hij daarbij onder andere het raden van het gewicht van een os door een groep willekeurige burgers op de de markt en het bedrijf GoldCorp dat dankzij hulp van burgers nieuwe goudmijnen wist te vinden die het uit zichzelf nooit had kunnen vinden.

Voorbeelden

Het gewicht van de koe

De bekendste voorbeelden van ‘wisdom of crowds’ zijn het schatten van het gewicht van een koe of het aantal knikkers in een pot. Vraag honderd mensen een schatting en het gemiddelde van deze schattingen ligt vaak verrassend dicht bij de werkelijke, zo leert de ervaring.

Dit experiment is ook populair in tv-programma’s en publieksbijeenkomsten. Toch blijkt dat de groep er een flink stuk naast kan zitten (zie dit experiment van het wetenschappelijke tv-programma Labyrint). Het is niet zozeer geschikt om exact het goede antwoord te vinden maar om een goede orde van grootte schatting te krijgen, gebaseerd op algemene kennis van het publiek. Lees ook het artikel ‘Wisdom of crowds: geen waarheid als een koe‘

Zie uitzending van Labyrint (klik) waar ik aan meewerkte.

Kennisquiz Weekend Millionaires

In de televisie kennisquiz Weekend Miljonairs kun je de hulp inschakelen van het publiek. Bij bepaalde vragen weet het publiek vrijwel feilloos het goede antwoord uit vier meerkeuzes te kiezen: dit krijgt de meeste stemmen. Wiskundig kun je laten zien dat wanneer mensen over gedeeltelijke kennis beschikken over een vraag, dit via het slim middelen over de meerkeuze-antwoorden leidt tot de selectie van het goede antwoord (‘knowlegde pooling’). Ook als slechts een klein deel van het publiek het goede antwoord weet, weet het publiek als geheel het juiste antwoord aan te wijzen.

Zoekmachine Google

Google’s zoekmachine destilleert de ‘wisdom of crowds’ die dankzij internet beschikbaar is gekomen om onze de ‘beste’ zoekresultaten te geven. Daarvoor kijkt het naar kruisverwijzingen die internetpagina’s naar elkaar maken, dus de ordening die wij mensen aangebracht hebben in de informatie op internet, op basis van onze kennis. Verder weegt Google de reputatie van websites en bronnen mee in de rangorde van de zoekresultaten. Ook leert het van de zoekresultaten die aanklikken en wat we ‘liken’ en delen. Dit alles wordt ook wel ‘collaborative of collective filtering’ genoemd: samen filtert en duidt de crowd de informatie.

De aandelenbeurs

Aandelenbeursen ook wel ‘prediction markets’ of ‘decision markets’ genoemd, worden beschouwd als voorbeelden van wisdom of crowds: in de koers van een bedrijf is alle kennis die bekend is over een bedrijf en zijn toekomstige groeiperspectieven, verdisconteerd. Steeds als er nieuwe informatie beschikbaar komt zullen kopers en verkopers door te handelen de nieuwe waarde bepalen. Dit principe wordt ook gebruikt bij zogeheten decision markets en prediction markets waarmee bedrijven prognoses maken voor de toekomst, bijvoorbeeld over het verwachte succes van een film of een overname. Lees hier meer over de mogelijkheden van prediction markets om de toekomst te voorspellen of om de verkiezingsuitslag te voorspellen.

Afbeelding zwerm: Tanya Hart, licentie CC:BY SA

Wijsheid

Intelligentie is het vermogen om logisch te kunnen denken en verbanden te kunnen ontdekken. Intelligentie draagt ertoe bij dat data context krijgt en dat de mens uit vele bronnen van informatie kennis kan destilleren en wijsheid kan ontwikkelen. Vaak wordt hierbij de volgende ladder gebruikt waarbij naar boven toe de intelligentie toeneemt:

Serendipity

De meest ultieme vorm van ‘wisdom’ is misschien wel ‘serendipiteit’ een begrip dat samenhangt met diepgaande inzichten die vaak voortkomen uit het onverwachte, het toevallige. Het begrip staat daarmee haaks op het ‘planbare’ en ‘maakbare’ dat in onze huidige tijdgeest vol ‘meetbaarheid’ overheerst. Net als ‘willekeurige selectie’ en ‘het lot’ is ‘serendipiteit’ ook een hogere vorm van collectieve intelligentie.