Toekomstverkenning ‘Wisdom of the crowd’

In de periode 2009-2012 heb ik als projectleider bij Stichting Toekomstbeeld der Techniek (STT) een meerjarige trendverkenning opgezet en uitgevoerd rond het thema ‘wisdom of crowds’. Ik verkende hoe samenwerken (cocreatie) en samenleven (samen beslissen) eruit zouden kunnen zien over twintig jaar. Begrippen als wisdom of crowds, crowdsourcing, cocreatie en zelforganisatie staan centraal in deze toekomstverkenning.

De inzichten en ontwikkelde toekomstbeelden op het gebied van zorg, innovatie en de stad, zijn beschreven in het boek Samen slimmer. Op 11 april 2012 werd het boek tijdens een actieve slotconferentie ‘Een parlement met 17,6 miljoen zetels. Burgers aan de macht in 2030’ door de stuurgroepvoorzitter overhandigd aan toenmalig Tweede Kamervoorzitter Gerdi Verbeet.

In de conferentie stelden we de vraag: hoe ziet het parlement van 2035 eruit? Zijn burgers dan aan de macht en stemmen ze gezamenlijk over lastige vraagstukken? Kunnen ze ideeën aandragen en inbreng leveren om beter beleid te maken dat uiteindelijk gaat over de inrichting van hun eigen wijken?

Tegelijk met het boek lanceerden we ook een manifest waarin we de samenleving – en in het bijzonder bedrijven en overheden – opriepen om met de nieuwe mogelijkheden van cocreatie en zelforganisatie aan de slag te gaan in de vorm van proefexperimenten, we noemden dat ‘living labs’, een term die destijds nog weinig weerklank vond.

Aanpak

Meer dan honderd inhoudelijke experts, dwarsdenkers, creatieve geesten, ontwerpers, burgers, kunstenaars en studenten is betrokken geweest via interviews, workshops, debatten en schriftelijke bijdragen.

Een stuurgroep bestaande uit Marleen Stikker (voorzitter), Jaap van den Herik, Erwin Blom, Peter Werkhoven, Ben Schouten en Paul ’t Hoen adviseerde en gaf mede richting aan de verkenning.

De uitkomsten en de ontwikkelde toekomstbeelden, op het gebied van zorg, innovatie en het bestuur van de slimme stad, worden beschreven en geïllustreerd in het boek ‘Samen slimmer. Hoe de ‘wisdom of crowds’ onze samenleving verandert.’

Workshops

Via diverse workshops met experts en eigenzinnigen is input verzameld voor de toekomstbeelden.

Zo organiseerden we in 2010 samen met Stichting Zelforganisatie een workshop over Creatieve werksessie: CoCreatie NL2025 waarin we bekeken hoe de toekomst van onderwijs, zorg en veiligheid eruit zou kunnen gaan zien.

Samen met Philips Design werd een workshop georganiseerd waarin we met diverse experts visies ontwikkelden over de toekomst van de gezondheidszorg, een toekomst waarin gebruikers hun gezondheidsdata delen zodat er uit de analyse van de collectieve data er nieuwe inzichten over gezonde leefstijl ontstaan waarmee we allemaal individueel gezond kunnen leven.

Met Waag Society organiseerden we tijdens het technoculturele PICNIC Festival in Amsterdam in september 2011 een discussie over de Redesigning the Government – Let’s Do It Ourselves waarin o.a. Ingrid Mulder (lector Creating010) en Ben Schouten (hoogleraar Playful Interaction en lector Design for Play) hun visie gaven.

Deelonderzoeken

In samenwerking met de ontwerp-opleidingen van de TU Delft en Eindhoven en met de Hogeschool Rotterdam is verkend hoe de toekomst van de slimme stad eruit kan gaan zien en hoe burgers erin kunnen participeren (in het co-creëren en beslissen). Hier vind je een overzicht. Deze studentenprojecten zijn eveneens gebruikt bij de ontwikkelde toekomstbeelden.

Media-optredens

Tijdens de verkenning was ik diverse malen in de media, onder andere op de radio en tijdens het Kenniscafé van de Volkskrant in De Balie in 2010 ‘De massa is dommer dan ze weet’.

En ik werkte mee aan een uitzending van het populair-wetenschappelijke tv-programma van de VPRO Labyrint, over ‘De kracht van de massa’ (klik hier). In het programma werden diverse dimensies van groepsgedrag (groepsdruk, zwermen) besproken en het fenomeen ‘wisdom of crowds’ aan de hand van de anekdote over het raden van het gewicht van een os.

Over de ‘wisdom of crowds’

De ‘wisdom of crowds’ wordt vaak aangeduid als het fenomeen dat een grote groep gewone burgers in staat is om een betere inschatting te maken of beslissing te nemen dan een of enkele experts. Crowdsourcing, co-creatie en zelforganisatie zijn vormen waarin de wisdom of crowds wordt benut.

In de toekomstverkenning is onder andere gekeken naar de verwachte technologische ontwikkelingen op het gebied van intelligente netwerken, ‘Big Data’, kunstmatige intelligentie en doehetzelf-technologieën als 3D-printing en synthetische biologie. En vragen als: Hoe kunnen mensen en computers in de toekomst zodanig verbonden dat zij gezamenlijk intelligenter zijn dan afzonderlijk? Hoe kan de samenleving beter gebruik maken van ieders talenten en kennis nu we wereldwijd een bijdrage kunnen leveren aan een collectief vraagstuk zoals onze gezondheid en het milieu? En wat betekenen deze ontwikkelingen voor de maatschappij en organisaties zoals de overheid, bedrijven en maatschappelijke organisaties (NGO’s, vakbonden, verenigingen, ..)?

Meer over het thema ‘wisdom of crowds’ lees je hier.
Lees hier een terugblik op de toekomstverkenning ruim zes jaar later.