• Wat betekent digitalisering voor uw organisatie?
  • Hoe vernieuwen en verbeteren we onze dienstverlening met digitale mogelijkheden?
  • Wat zijn platformen en hoe werken ze?
  • Hoe plug ik in bij andere organisaties en hoe laat ik anderen bij mij inpluggen?
  • Hoe bouw ik zelf een platform? en wat zijn API’s?

Talloze bedrijven en branches worstelen met de vraag wat digitalisering voor hen gaat betekenen. Ik vertel wat de ontwikkelingen inhouden, wat platformen en ecosystemen zijn en wat inpluggen betekent; hoe machtsverhoudingen tussen spelers kunnen veranderen en wat de uitdagingen van het nieuwe samenwerken zijn.

Ik gaf diverse presentaties en masterclasses hierover voor o.a. banken en verzekeraars (ABN AMRO, Nationale Nederlanden, Online Betaalplatform), de tuinbouw- en sierteeltsector, brancheorganisaties, adviesbureaus en overheden. Daarnaast doceer ik er regelmatig over bij opleidingsinstituten SIOO, Nyenrode (Executive MBA) en Erasmus Universiteit. Zie hieronder een voorbeeld van een presentatie over digitalisering en de platformeconomie.

De impact van digitalisering

Digitalisering heeft een grote impact op de structuur van organisaties, hun producten en diensten en hoe ze samenwerken met andere. Je zou kunnen spreken van een digitale disruptie: organisatiestructuren veranderen wezenlijk, markten worden getransformeerd en verdienmodellen veranderen. De impact is zo groot omdat digitalisering op meerdere fronten tegelijk ingrijpt op organisaties:

  • Alles wordt data, software en apps
    Producten en diensten worden digitale toepassingen op een gedeelde hardware die met software programmeerbaar is, denk aan smartphones en data-clouds. De software kan één nacht worden geüpdatet en nieuwe functies toevoegen. Organisaties worden steeds meer gedreven door data, waarmee processen meetbaar, programmeerbaar en schaalbaar worden. 
  • Organisaties en waardeketens worden ‘digitale’ LEGO-bouwpakketten
    Ze gaan bestaan digitale herbruikbare bouwstenen die gemakkelijk los en onafhankelijk van elkaar werken en als losse modules in wisselende combinaties in elkaar gezet worden. Ze worden bijeengehouden door een ‘cloud’ waarin alle onderdelen hun data delen. Lees hier meer over API’s, de LEGO-bouwstenen van organisaties.
  • Automatisering van samenwerking
    De onderdelen maken steeds meer gebruik van uniforme en bedrijf- of sectorbrede protocollen, talen, afspraken en standaarden. Dit vereenvoudigt samenwerking. Met de blockchain-technologie kan samenwerking nog verdergaand worden geautomatiseerd met bijbehorende afspraken, contracten en controles (authenticatie, kredietwaardigheid e.d.). Lees hier meer over de blockchain.
  • Je baas en collega worden een algoritme
    De organisatie van de toekomst heeft als uitdaging om het maximale te halen uit de samenwerking van mensen en technologie (kunstmatige intelligentie). 
  • Buiten = binnen
    Protocollen en standaarden maken de samenwerking tussen verschillende onderdelen efficiënter en naadloos. Het maakt in principe niet uit of deze onderdelen van de eigen organisatie zijn of een andere.
  • Opkomst van het platform als business model
    Organisaties transformeren tot platformaanbieders waarop zij andere partijen laten samenkomen. Zij maken hierbij maximaal gebruik van ‘winner takes all-effecten’. Dit leidt tot nieuwe machtsverhoudingen en rolverdelingen.

Digitale business strategieën

Digitalisering biedt nieuwe kansen voor organisaties: de manier waarop ze producten en diensten aanbieden en hoe waardeketens worden ingericht. In plaats van starre waardeketens zien we steeds meer flexibele samenwerkingsverbanden in ecosystemen van spelers die aanvullende processen aanbieden. Hoe manage je organisaties door de digitale disruptie?

Om te overleven en succesvol te zijn in de digitale wereld moeten organisaties optimaal gebruik gaan maken van de mogelijkheden die digitale technologieën bieden. Ze moeten niet alleen digitaal doen maar digitaal worden. Lees verder: waarom organisaties digitaal moeten transformeren.

1. Word ‘plug&play’: wendbaar en adaptief

Omdat de toekomst en uitkomst van digitale disruptie onzeker is, hebben organisaties een strategie nodig die ze in staat stelt om te leren, tijdig bij te sturen en snel op te schalen. Daarom moeten ze ‘plug&play’ worden:

‘Plug&play’ zijn betekent dat een organisatie gemakkelijk kan ‘inpluggen’ op de processen en diensten van andere organisaties en, andersom, andere gemakkelijk en automatisch kan laten ‘inpluggen’.

Plug&play-organisaties zijn wendbaar, adaptief en lerend: ze kunnen inspelen op nieuwe ontwikkelingen in de markt omdat ze gemakkelijk nieuwe samenwerkingsverbanden kunnen aangaan, op basis van directe klantgegevens hun producten en diensten snel kunnen aanpassen (zonder de modulaire bouwstenen te hoeven aanpassen) en de kracht van platformen benutten (snel op te schalen, strategische marktpositie ten opzichte van de klant/consument, winner takes all effect). Zo kunnen nieuwe markten worden ontsloten en kan uitgeprobeerd worden welke nieuwe innovaties kansrijk zijn.

Voorbeelden: Zo kan Philips inpluggen op de clouddiensten van Amazon en de klantenservicediensten van Salesforce. Lees meer in: De plug&play-organisatie: succesvol digitaal transformeren bij Philips.
Warenhuis Hutspot heeft succes met een modulaire aanpak: winkeltjes, horeca en explosities wisselen elkaar af en worden op basis van belangstelling afgestemd op het winkelend publiek. Nieuwe winkeltjes kunnen worden ingeplugd of uitgeplugd afhankelijk van hun succes. Lees verder: De V&D is dood, leve het plug&play-warenhuis!

2. Ontwikkel API’s: digitale waardeproposities

Stel een organisatie of waardeketen voor als een aaneenschakeling van verschillende digitale bouwstenen (processen), modules (hieronder weergegeven in blauw).

Inpluggen. Een plug&play-organisatie laat andere organisaties (geel, groen) inpluggen (door zich deels open te stellen) op bepaalde processen of activiteiten en zo toegevoegde waarde creëren.

Aan de buitenkant communiceren deze modules met elkaar via zogeheten API’s, application programming interfaces. Deze beschrijven precies hoe de bouwstenen gebruikt moeten worden: volgens welke standaarden en in welke vorm data ingevoerd moeten worden bijvoorbeeld en hoe de data eruitkomen. Een API is de digitale tegenhanger van de USB-connector of de nopjes waarmee LEGO-blokjes aan elkaar vastgemaakt kunnen worden. API’s maken bedrijfsprocessen ‘plug&play’. De binnenkant van een digitale bouwsteen kan een black box zijn, bijvoorbeeld een (geheim) algoritme.

API’s worden vaak vergezeld van software-gereedschappen (afgekort SDK, software development kit), waarmee toepassingen, apps, gemaakt kunnen worden die gebruikmaken van een of meerdere bouwstenen. Zo bouwen ontwikkelaars hun mobiele apps met de SDK van Google (Android) en Apple (iOS). 

Steeds meer bedrijven verdienen geld met het verkopen van hun specialistische kennis of diensten in de vorm van API’s. Neem bijvoorbeeld IBM: in plaats van supercomputers te verkopen, verkoopt IBM de ‘berekening’ waarmee bijvoorbeeld kanker kan worden geïdentificeerd op foto’s, die uitgevoerd wordt op zijn supercomputer (Watson) als een dienst in de cloud. De dienst wordt toegankelijk gemaakt via een zorg-API. Lees ook: De plug&play-organisatie: hoe verzekeraars de digitale disruptie kunnen overleven.

Transformatie van dienst tot API. De rode organisatie heeft zich volledig gespecialiseerd heeft op één activiteit, en biedt deze als API aan aan andere bedrijven in diverse sectoren.

Lees ook: De plug&play-organisatie: hoe verzekeraars de digitale disruptie kunnen overleven.

Plugins. Voor elke markt of sector heeft IBM Watson een eigen API die aansluit bij de standaarden en protocollen in die sector, zodat spelers gemakkelijk kunnen inpluggen.

Zie ook: Hoe bouw je een platform: denk in blokjes.

Hoe je zelf API’s ontwikkelt en strategisch inzet, lees je onder andere : Hoe bouw je een platform: (1) word ‘plug and play’.

Organisaties krijgen er nieuwe uitdagingen bij: naast het managen van het eigen personeel en de intere processen moeten ook de externe processen, vaak via API’s worden gemanaged. Leiding geven aan API’s. Hoe doe je dat?

3. Werk samen via platformen, de superorganisaties van de toekomst

Organisaties kunnen ook besluiten om de krachten te bundelen, dus blokjes samen te voegen, in een gemeenschappelijke basis, een platform. Elke organisatie kan hierop weer zijn eigen producten en diensten aanbieden, zoals hieronder weergegeven.

IMG_0195
Platformen. Plug&play-organisaties kunnen gemakkelijk samenwerken via (schaalbare) platformen waarin zij hun expertise en competenties samenbrengen in een gemeenschappelijke, gedeelde basis (rood en grijs). Producten en diensten worden in deze figuur van onderaf opgebouwd.

De appstores van Apple en Google zijn hier goede voorbeelden van: ontwikkelaars kunnen hun producten en diensten bovenop deze platformen bouwen. De samenwerking en concurrentie tussen bedrijven verschuift van producten en diensten naar platformen en bijbehorende ecosystemen.

Een platform is een infrastructuur die interacties faciliteert zoals samenwerken, communicatie, dienstverlening of verkoop (transacties).

Het platform is een van de belangrijkste en meest revolutionaire businessmodellen van de afgelopen twintig jaar. Bedrijven als Amazon, Google, Facebook, Airbnb, Booking.com en Uber zagen als een van de eersten de mogelijkheden van digitalisering in hun business anders te organiseren, een ecosysteem te bouwen met nieuwe partners en daarin zelf een strategische positie in te nemen. Zij hebben bestaande markten op hun kop gezet door een nieuwe manier van innoveren en zaken doen. Door middel van modulaire technologie en platformen kunnen ze snel en gemakkelijk nieuwe markten betreden, producten en diensten integreren, andere partijen laten mee innoveren en gebruikers bij innovaties betrekken.