Dankzij internet zijn we afgelopen decennia meer dan ooit verbonden geraakt. Het is nu beter mogelijk om wereldwijd infor-matie, ideeën en kennis uit te wisselen en samen te werken. Door dat slim te doen kunnen we gebruik maken van de zogenaamde ‘wisdom of crowds’: het feit dat we gezamenlijk betere beslissingen kunnen nemen en inschattingen kunnen maken dan individueel of dan alleen wat bollebozen bij elkaar.
Burgers betrekken
De manieren om de ‘wisdom of crowds’ te benutten bestrijken een spectrum van crowdsourcing via cocreatie tot en met zelforganisatie, met steeds een toenemende invloed van de ‘crowd’ op het proces. Het meest gebruikt is crowdsourcing: het betrekken van (uitbesteden van een taak aan) een grote groep als hulpbron van ideeën, kennis, productie, uitwisseling en verspreiding. Losse, individuele bijdragen worden daarbij geaggregeerd tot iets gezamenlijks. Op heel veel terreinen is geëxperimenteerd met crowdsourcing, ook op het vlak van wetgeving en opsporing. Zo is er de website internetconsultatie.nl waar burgers kunnen bijdragen aan het verbeteren van wet- en regelgeving die in voorbereiding is. Het idee is dat burgers verfrissende ideeën en oplossingen kunnen hebben die een waardevolle aanvulling kunnen zijn op die van de juridische beleidsmakers en experts.
Een ander bekend en succesvol voorbeeld is de meldings-app van de politie waarmee burgers melding kunnen maken van vernielingen, ongelukken of incidenten in de stad. Extra ogen en oren dus. Weer een heel ander voorbeeld is de manier waarop eBay haar eigen gebruikers inzet bij het oplossen van geschillen tussen kopers en verkopers. Jaarlijks zijn dat er zo’n zestig miljoen, teveel om allemaal zelf af te handelen. Daarom maakt eBay gebruik van zogenaamde ‘crowdsourced online dispute resolution’: een willekeurige gebruiker, die niets te maken heeft met het betreffende geschil, wordt gevraagd om de situatie te beoordelen. Uiteindelijk doen zo 12 tot 13 gebruikers een uitspraak die leidt tot een bindende uitspraak voor het geschil: een vorm van rechtspraak met een publieksjury. Lees meer in: Ruzie of onenigheid? De crowd lost het op!
Deze voorbeelden laten de variatie aan mogelijkheden zien die internet en sociale media met zich meebrengen. Aan de ene kant kunnen burgers meer betrokken worden, aan de andere kant kunnen burgers ook meer van zich laten horen, zich organiseren en laten ze zich daarbij niet volledig sturen of in een hokje plaatsen. Dat betekent dat organisaties, of het nu bedrijven zijn of overheden, grip op burgers verliezen, als ze die al hadden. Project X in Haren laat zien hoe een online vergissing kan uitlopen op echte incidenten: het gevolg van een niet op voorhand te voorspellen wisselwerking tussen online en offline gedrag. Wat betekent dit voor de toekomst?
Nieuwe technologische ontwikkelingen
In de toekomst wordt het menselijk gedrag steeds beter te meten en te sturen. Dat komt door uiteenlopende technologische ontwikkelingen. Zo wordt het door de opkomst van ‘big data’ mogelijk om grote hoeveelheden data te verwerken en daaruit informatie en kennis te halen. Deze ontwikkeling is bijzonder krachtig in combinatie met twee andere: de opkomst van steeds meer sensoren in de openbare ruimte: camera’s, microfoons en ecosensors, zowel in gevels, gebouwen als op de smartphones. Dit betekent dat er steeds meer data gegenereerd worden, en daarmee dus informatie beschikbaar komt over wat er in de omgeving gebeurt.
Tegelijkertijd wordt de software om deze data te analyseren krachtiger en ‘socialer’: deze is steeds beter in staat om ook taal te begrijpen. Deze software wordt nu al gebruikt om sociale media berichten zoals tweets, blogs en statusupdates bij Facebook, te analyseren. Daarmee kan van iedere burger een profiel gemaakt worden en uit grote hoeveelheden berichten kunnen populaire thema’s worden gehaald of beginnende onrust gesignaleerd worden. Tel hierbij op de groeiende rekenkracht op waarmee het mogelijk wordt om de structuur van sociale netwerken en interacties in kaart te brengen en de dynamiek ervan live te volgen of prognoses te maken hoe ze zich gaan ontwikkelen. Niet alleen bedrijven met hun marketingwensen, maar ook overheden kijken verlekkerd naar deze nieuwe technologische mogelijkheden en ontwikkelen nieuwe toepassingen om sociale media nog uitgebreider te monitoren.
Het is de bedoeling om hiermee vroegtijdig onrust of incidenten op te sporen en de ontwikkeling ervan (escalatie, groeit het of verdwijnt het?) te volgen. In een nog verdere toekomst zullen nieuwe technieken zoals hersenscans nog eerder kunnen zien aankomen als mensen van sentiment veranderen. En de technieken om het gedrag van mensen te sturen door middel van beeld, geluid en anders, groeien. Zo is bekend dat mensen vredelievender worden als ze gespoten worden met het middel oxytocine, een neurotransmitter, die de emotionele binding tussen mensen vergroot. Geen traangas meer nodig dus.
Minority Report als toekomstscenario?
En voilà, het scenario uit de film Minority Report is geboren: de belofte van een misdaadvrije wereld door ‘pre-crime’: het opsporen en ingrijpen voordat een misdaad is begaan. Toch blijkt dat ook geen systeem feilloos is en dat mensen de zwakste schakel blijven. Niet alleen brengt het gebruik van deze technieken grote vragen met zich mee op het vlak van privacy, maar ook de vraag hoe voorspelbaar ‘misdaad’ is. Ons gedrag is niet eenduidig vast te stellen op basis van onze tweets of de uitslag van onze lichaamssensoren en hersenscans. Je kunt niet van tevoren voorspellen of wat begint als een feestje uitloopt op rellen of vandalisme. Niet ieder Project X-feestje loopt uit op ellende. Belangrijk is daarom het besef dat het inzetten op het monitoren van burgers alleen geen heil brengt. Kijkend aan de zijlijn en wachtend wat er gaat gebeuren. Het lijkt toekomstmuziek maar blijkt dit vooral de richting te zijn waar veel overheden naar kijken in hun veiligheidsprojecten.
Hoog tijd dus dat er ook aan alternatieve strategieën voor de toekomst wordt gewerkt om de veiligheid te vergroten. Daarbij kunnen we leren van initiatieven als Burgerwacht: door burgers niet af te tappen, maar te investeren in de zelfredzaamheid en het zelforganiserend vermogen van burgers. Daarvoor moeten we kijken naar een andere kant van de wisdom of crowds: de interacties tussen mensen. Hoe kunnen deze interacties ‘slimmer’? Diezelfde technologische ontwikkelingen zouden ook ingezet kunnen worden om de interactie tussen mensen te bevorderen: weder-zijds begrip, leren luisteren, feedback, de-escalatie en verbroedering. Investeren in het versterken van mensen in plaats van het versterken van systemen die buiten mensen staan. Uiteindelijk zit de wijsheid in ons allemaal. Dát is wat mij betreft de echte ‘wisdom of crowds’.
Dit artikel verscheen in het februari-nummer 2013 van het Magazine Nationale Veiligheid en Crisisbeheersing.
Wisdom of the crowd 