Pikt Twitter de baan van Maurice de Hond in?

Weten Twitteraars meer dan panels van opinie-onderzoek?

De media overstelpen ons weer met opiniepeilingen. Ze geven een beeld van de politieke verschuivingen bij, maar ze zitten er vaak naast, tot wel 15 zetels. Het grote aantal zwevende kiezers maakt peilen er niet gemakkelijker op. Kan het anders?

Social media zijn voor politiek geïnteresseerden een prominente plaats geworden voor het bespreken van politieke kwesties. Enorme hoeveelheden gegevens zijn openbaar en doorzoekbaar. Eerder voorspelden grote aantallen Twitterberichten al beurskoersen, griepgolven en bioscoophits .  Kun je  diezelfde ‘wisdom of crowds’ aftappen voor het voorspellen van de verkiezingsuitslag?

Enkele resultaten stemmen hoopvol. Zo voorspelde Marketingfacts de uitslag van de verkiezing van de CDA-lijsttrekker in mei dit jaar vrij nauwkeurig: Sybrand van Haersma Buma zou winnen, met een meerderheid van 50%, gevolgd door Mona Keijzer. Deze voorspelling kwam uit. In 2010 werden in Amerika de uitslagen van de tussentijdse verkiezingen nauwkeurig voorspeld met behulp van analyses op basis van Facebook en Twitter.

Als we kijken naar de experimentele peilingen van Buzzpeil, zien we kleine verschillen met de peiling van Maurice de Hond, die op dezelfde dag uitkwam. Betekent dit dat we op sociale media af kunnen gaan?

Discussie over betrouwbaarheid

Onderzoekers van de Technische Universiteit van München deden onderzoek naar de Duitse parlementsverkiezingen van 2009 en analyseerden daarvoor meer dan 100.000 berichten op Twitter. Hun resultaten suggereren dat sociale media een belangrijke voorspeller van de verkiezingsuitslag kunnen zijn.

Het percentage tweets waarin een politieke partij wordt genoemd, komt sterk overeen met het percentage stemmen dat de partij uiteindelijk krijgt. 30.1% van de tweets ging over Angela Merkel’s CDU, terwijl de partij 29.0% van de stemmen kreeg. De liberale FDP kreeg 17.3% van de tweets en 15.5% van de stemmen. Het grootste verschil tussen tweets en stemmen was bij de Groenen, die 3.3% meer stemmen dan tweets binnenhaalden. Deze scores kunnen zich meten met die van gewone opiniepeilingen.

Toch is nog niet overtuigend een instrument ontwikkeld dat de verkiezingen écht kan voorspellen. Over welke periode moet je de tweets bekijken? Een grote hoeveelheid berichten van één partij kan de uitkomsten van de analyses sterk verstoren.

Als de in Duitsland relatief succesvolle Piratenpartei in de analyse wordt meegenomen, blijkt de verkiezingsuitslag helemaal niet meer goed voorspeld te worden. De grote hoeveelheid tweets over deze partij (34,8%) staat in geen relatie staat tot de verkiezingsuitslag. Een grote hoeveelheid berichten van één partij kan de uitkomsten van de analyses sterk verstoren.

Er zitten dus haken en ogen aan de sociale media als voorspeller van verkiezingen. Zijn sociale media wellicht toch geen goede manier om uitslagen te voorspellen?

Een nieuw instrument?

Analyses van sociale media hebben last van het feit dat er geen sprake is van een representatieve steekproef van de bevolking. Hoger opgeleide en politiek geïnteresseerde mannen zijn oververtegenwoordigd. Opiniepeilingen door marktonderzoeksbureaus zijn representatiever door zorgvuldige samenstelling van de panels.

Toch lijken sociale media in bepaalde gevallen wel goed voorspellend. Partijen of kandidaten die in sociale media veel genoemd worden, krijgen doorgaans dus ook meer stemmen. Deze vergelijking is wel gevaarlijk, omdat hypes grote invloed kunnen hebben, terwijl die niet in relatie hoeven te staan tot kiezersvoorkeuren. Het voorbeeld van de Duitse Piratenpartei laat dat duidelijk zien. Er blijft genoeg te onderzoeken over analyses via sociale media en de mogelijkheden om daarmee te voorspellen.

De grootste partij worden in september, daar draait het nu om. Maar laten we niet vergeten dat sociale media veel kwalitatieve informatie bevatten over hoe er in de samenleving wordt gedacht over politieke voorstellen en maatschappelijke thema’s. En dat is minstens zo waardevol.

Dit artikel verscheen bij Welingelichte kringen