Welke waarde hebben sociale media als Twitter, Facebook en Hyves voor de politiek, de overheid en de journalistiek? De afgelopen jaren hebben grote groepen journalisten, experts, adviseurs en goeroe’s steeds weer hetzelfde verhaal verteld: sociale media zijn dé nieuwe manier om met allerlei doelgroepen in contact te komen, om een beter beeld te krijgen van wat er bij burgers leeft en om met hen een permanente conversatie aan te gaan. Is dat eigenlijk wel zo?
De afgelopen twee jaar hebben wij onderzocht hoe overheden, politici en burgers sociale media gebruiken. Daarvoor hebben we Hyves-pagina’s, Twitter-berichten en websites geanalyseerd. En we hebben aan alle kanten betrokkenen geïnterviewd. We hebben bekeken in hoeverre er interactie tot stand komt tussen politici en burgers, er ideeën worden uitgewisseld, en in hoeverre burgers worden gemobiliseerd. Wat blijkt?
Aan informatie sturen geen gebrek
Politici gebruiken deze sociale media om grote hoeveelheden informatie de wereld in te zenden in de hoop dat deze informatie door journalisten en burgers wordt opgepakt. Sommige groepen burgers sturen politici ook allerlei berichten terug. Burgers die online actie voeren voor een politiek of maatschappelijk doel, doen precies hetzelfde: zij sturen allerlei informatie rond. Hoe meer informatie ze versturen, hoe groter de kans is dat iemand het oppikt, denken ze. Aan het sturen van informatie dus geen gebrek.
En hoe wordt deze informatie ontvangen? Burgers die zich op de profielen van politici abonneren voegen het profiel vooral toe om zich er persoonlijk mee te profileren: ze komen er niet of nauwelijks meer terug. Zij lezen er meestal niets. Burgers die via sociale media actie voeren voor een maatschappelijk of politiek doel willen vaak niet luisteren naar de inbreng van andere burgers, omdat het doel van hun actie al vaststaat: geen AOW-verhoging, geen kraakverbod of meer dierenwelzijn. Deze burgers willen alleen instemmende reacties ontvangen, geen discussie.
Onmogelijk om overal op te reageren
En ook politici op hun beurt, luisteren selectief en beperkt naar wat burgers op sociale media te zeggen hebben. Voor politici ligt dat niet zozeer aan hun bereidheid naar burgers te luisteren, maar aan de praktische onmogelijkheid alle reacties te lezen, laat staan daarop steeds te reageren. Zelfs de meest enthousiaste politici moeten streng selecteren welke reacties ze lezen en beantwoorden, anders komen zij simpelweg niet meer aan hun echte werk toe.
Je zou je kunnen afvragen: wie luisteren er dan wel? Dat lijken eigenlijk alleen journalisten te zijn, die voortdurend op zoek zijn naar nieuws en dus wel moeten luisteren. Verder is het gebruik van sociale media in de politiek gemakkelijk samen te vatten onder de noemer: iedereen roept, maar niemand luistert echt naar anderen.
Dit artikel verscheen op De Nieuwe Reporter
Wisdom of the crowd 