Verkiezingscampagnes maken steeds meer gebruik van sociale media als Hyves, Twitter en Facebook. Pleitbezorgers van sociale media suggereren dat dit dé manier is om burgers bij de politiek te betrekken, hen over de aankomende verkiezingen te informeren en hen te stimuleren de gang naar de stembus te maken. Zouden sociale media daadwerkelijk effectief zijn om burgers bij de verkiezingen van volgende week, of de politiek in het algemeen, te betrekken?
Christel van de Burgt schreef vandaag op de Nieuwe Reporter over de vraag of er een verband bestaat tussen het gebruik van sociale media en politieke betrokkenheid. Zij concludeert dat er op basis van bestaand onderzoek nog steeds geen hard bewijs is dat sociale media politieke betrokkenheid genereren. Je weet immers nooit of media invloed hebben op betrokkenheid of dat betrokkenheid leidt tot een bepaald mediagebruik.
Deze constatering kan aanleiding zijn voor een ingewikkeld onderzoek naar de effecten van media, maar het kan ook anders. Vraag de burgers die online actief zijn naar hun motivaties en intenties. Dat hebben we gedaan voor ons binnenkort te publiceren boek over het gebruik van sociale media door burgers, overheden en politici. We kijken bijvoorbeeld naar burgers die politici of een politiek onderwerp toevoegen aan hun profiel op een sociaal netwerk. Wie zijn deze burgers en wat doen ze?
Drie groepen burgers te onderscheiden
De eerste groep burgers zijn de reeds politiek geïnteresseerden. Zij hebben al relatief veel interesse in politiek, veel politieke kennis, zijn dikwijls partijlid of hebben in veel gevallen sterke politieke voorkeuren. Vaak gaat het om een jarenlange interesse die zich uitstrekt tot de periode waarin sociale media helemaal nog niet bestonden. Deze burgers houden van debat en zoeken steeds weer nieuwe middelen voor hun politieke activiteiten, en kunnen die onder meer in de sociale media vinden.
De tweede groep zijn burgers met een specifieke interesse in een politiek onderwerp zoals dierenrechten, de AOW-verhoging of islamisering. Zij worden lid van een door anderen gestarte gemeenschap en zij voegen politici en politieke onderwerpen toe aan hun ‘vriendenlijst’ om aan te geven dat ze ermee sympathiseren. Deze groep is veel groter dan de eerste, en geeft nauwelijks blijk van een algemene interesse in politiek. Zij hebben slechts interesse in een specifiek thema waar ze zich – zeer beperkt – online over informeren. Bij hen hebben sociale media niet tot bredere betrokkenheid geleid.
De laatste groep zijn burgers die via sociale media contact zoeken met lotgenoten en gelijkgestemden. Hoewel deze thema’s vaak politiek zijn, zoals bijvoorbeeld abortus en alimentatie, gaat het deze burgers om het uitwisselen van persoonlijke ervaringen, niet om het starten van een maatschappelijke beweging of het op gang brengen van een maatschappelijke discussie. Zij vinden wel dat de politiek iets zou moeten doen met deze onderwerpen, maar komen daar niet politiek voor in actie.
Er blijken weinig burgers te zijn die aangeven meer politiek betrokken te zijn geraakt door sociale media: ze waren dit al, of ze zijn slechts geïnteresseerd in een specifiek thema. Burgers komen niet vanzelf in actie als gevolg van sociale media en ze zeggen vooral traditionele media te gebruiken om zich over politiek te informeren. De kans dat politici bij de provinciale statenverkiezingen met hun sociale netwerkaccounts als vanzelf meer burgers betrekken is dan ook gering. Sociale media zijn geen wondermiddel voor politieke betrokkenheid, politici zullen hard moeten blijven werken aan hun contact met de burger.
Dit artikel verscheen op De Nieuwe Reporter
Wisdom of the crowd 